Jak bardzo zanieczyszczone jest powietrze w Krakowie?

Zanieczyszczenie powietrza w Krakowie jest jednym z najpoważniejszych problemów środowiskowych miasta i regularnie osiąga poziomy, które znacząco przekraczają normy bezpieczeństwa wyznaczone przez europejskie i światowe instytucje zdrowia publicznego. Mieszkańcy Krakowa muszą liczyć się z podwyższonym ryzykiem zdrowotnym wynikającym z dużych stężeń pyłów zawieszonych PM2.5 i PM10, szczególnie podczas sezonu grzewczego, gdy jakość powietrza znacząco spada [6][7]. W poniższym artykule znajdziesz aktualne, szczegółowe informacje na temat poziomu zanieczyszczenia powietrza w Krakowie, głównych źródeł szkodliwych emisji oraz skal narażenia i konsekwencji zdrowotnych.

Jak mierzy się zanieczyszczenie powietrza w Krakowie?

Zanieczyszczenie powietrza w Krakowie jest stale monitorowane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska oraz Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. Wyniki pomiarów są publicznie dostępne w czasie rzeczywistym, zarówno z miejskich stacji automatycznych, stacji manualnych jak i sensorów prywatnych [1][4][5]. System monitoringu integruje dane z różnych źródeł, umożliwiając bieżącą ocenę jakości powietrza i prognozowanie zmian. Monitoring obejmuje między innymi pyły zawieszone PM2.5, PM10, dwutlenek siarki (SO₂), dwutlenek azotu (NO₂), tlenek węgla (CO) oraz ozon (O₃) [1][2].

Wskaźniki takie jak Indeks Jakości Powietrza (AQI) umożliwiają szybkie określenie poziomu zagrożenia dla populacji. Skala AQI klasyfikuje jakość powietrza od „dobra” (0-50) aż do „zagrożenia dla życia” (powyżej 300), co jest standardowym narzędziem oceny sytuacji [3].

Jakie są poziomy zanieczyszczeń w Krakowie?

Kraków należy do najbardziej zanieczyszczonych miast w Polsce. Regularnie obserwuje się przekroczenia norm PM2.5 i PM10, szczególnie w sezonie jesienno-zimowym [6][7]. Przykładowe średnie dobowe stężenia PM2.5 nieraz przekraczają normę WHO, czyli 15 μg/m³, osiągając w sezonie grzewczym nawet 50 μg/m³ lub więcej [4][7]. Dla pyłu PM10 notowane są średnie (wrzesień 2025) na poziomie 52,5 μg/m³ [4][7].

Normy wg WHO 2021 wynoszą: PM2.5 – 15 μg/m³, PM10 – 45 μg/m³, NO₂ – 25 μg/m³, SO₂ – 40 μg/m³ [2]. W praktyce, zarówno PM2.5 jak i PM10 w dni z silnym smogiem w Krakowie przekraczają normy od 2 do nawet 4 razy [6][7]. Godzinowe pomiary z 11.09.2025 wykazywały stężenie PM10 od 10,8 do 38,6 μg/m³, ze średnią 22,1 μg/m³ [4]. W okresie zimowym AQI w Krakowie często przekracza poziom 150 („zła” lub „bardzo zła” jakość powietrza) i bywa, że osiąga ponad 300, co oznacza bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia [3][7].

Źródła głównych zanieczyszczeń

Najważniejszym źródłem zanieczyszczeń powietrza w Krakowie jest tak zwana niska emisja, czyli spalanie paliw stałych w indywidualnych systemach grzewczych. Do emisji przyczyniają się również duże natężenie transportu samochodowego oraz działalność przemysłowa [7]. Pyły zawieszone PM10 i PM2.5 pojawiają się wskutek spalania węgla oraz drewna, a także procesów przemysłowych, zaś warunki atmosferyczne (np. inwersja temperatury, brak wiatru) sprzyjają ich kumulacji przy powierzchni ziemi [7][9].

W sezonie grzewczym rośnie także stężenie tlenków siarki (SO₂) i innych szkodliwych związków, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia osób wrażliwych, takich jak dzieci, osoby starsze oraz pacjenci z chorobami układu oddechowego [1][7].

Wpływ warunków atmosferycznych na jakość powietrza

Poziomy zanieczyszczeń powietrza w Krakowie są ściśle powiązane z warunkami meteorologicznymi. Dni bezwietrzne, przy niskich temperaturach, sprzyjają akumulacji pyłów i innych szkodliwych substancji w niższych warstwach atmosfery [7][9]. Natomiast opady oraz wiatr powodują krótkotrwałe poprawy jakości powietrza, zmniejszając stężenie szkodliwych związków w powietrzu.

Sezonowość zanieczyszczenia jest wyraźna — najgorsze wartości notuje się w miesiącach jesienno-zimowych, co wynika z rozpoczęcia sezonu grzewczego oraz specyficznych warunków klimatycznych w regionie [7].

Skutki zdrowotne i społeczne

Wysokie poziomy pyłu PM2.5 oraz PM10 wiążą się z wyższą zachorowalnością na schorzenia układu oddechowego i krążenia [2]. Największe ryzyko ponoszą osoby z już istniejącymi chorobami przewlekłymi, dzieci i seniorzy. Zanieczyszczenia są także jedną z głównych przyczyn hospitalizacji w okresach smogowych oraz zwiększonej śmiertelności z powodu powikłań sercowo-płucnych [7].

Stale wysoki poziom zanieczyszczenia oddziałuje również na jakość życia mieszkańców, obniżając komfort codziennego funkcjonowania oraz powodując uciążliwości środowiskowe.

Podsumowanie: Jak bardzo zanieczyszczone jest powietrze w Krakowie?

Kraków charakteryzuje się regularnie przekraczanymi normami jakości powietrza, zwłaszcza dla pyłów PM2.5 i PM10. Dane pomiarowe prezentują wielokrotne przekroczenia wartości rekomendowanych przez WHO, szczególnie w sezonie grzewczym, gdy stężenia mogą osiągać poziomy nawet 4-krotnie wyższe niż dopuszczalne [6][7]. Monitoring prowadzony jest w sposób kompleksowy i pozwala mieszkańcom codziennie śledzić aktualną jakość powietrza, jednak podstawowe źródła problemu pozostają niezmienne.

Wysokie zanieczyszczenie powietrza w Krakowie to poważne zagrożenie zdrowotne, które wymaga systemowych działań redukujących emisję zanieczyszczeń, zwłaszcza z indywidualnych systemów grzewczych i transportu.

Źródła:

• [1] https://aqicn.org/city/krakow/pl/
• [2] https://airly.org/map/pl/
• [3] https://aqicn.org/map/krakow/pl/pl/
• [4] https://powietrze.gios.gov.pl/pjp/current/station_details/table/400/3/0
• [5] https://powietrze.gios.gov.pl/pjp/current/station_details/table/402/10/1
• [6] https://gazetakrakowska.pl/smog-w-woj-malopolskim-10-10-2025-jakie-stezenie-pm2-5-i-pm10/ar/c15p1-21934735
• [7] https://krakow.naszemiasto.pl/smog-w-krakowie-jakie-jest-zanieczyszczenie-powietrza-9-10-2025/ar/c15p1-19969649
• [8] https://ztp.krakow.pl/sct/stan-jakosci-powietrza
• [9] https://powietrze.malopolska.pl/jakosc-powietrza/