Zanieczyszczenie powietrza w Krakowie to od lat jedno z głównych wyzwań ekologicznych i zdrowotnych. Pomimo podjętych działań, mieszkańcy i eksperci wciąż analizują, jakie faktycznie zanieczyszczenia dominują w tym mieście. W niniejszym artykule przedstawimy szczegółową analizę aktualnej sytuacji, opartą na wiarygodnych danych i pomiarach, aby odpowiedzieć na pytanie: Jakie zanieczyszczenie powietrza faktycznie występuje w Krakowie?
Rodzaje zanieczyszczeń powietrza w Krakowie
Podstawowym kryterium oceny jakości powietrza w Krakowie jest poziom stężeń cząstek stałych, szczególnie PM2.5 i PM10, które są najbardziej niebezpieczne dla zdrowia publicznego. Cząstki te są mierzone w mikrogramach na metr sześcienny (μg/m³) i stanowią podstawę norm jakości powietrza stosowanych w Europie i Polsce.
Obecnie w Krakowie dostęp do danych pomiarowych jest powszechny, a wyniki można śledzić w czasie rzeczywistym na oficjalnych stronach, takich jak Główny Inspektorat Ochrony Środowiska [1].
Ważne jest zrozumienie, że zanieczyszczenia w tym mieście nie ograniczają się wyłącznie do pyłów, ale obejmują także substancje toksyczne, takie jak NO₂ (dwutlenek azotu), CO (tlenek węgla) oraz SO₂ (dwutlenek siarki), które razem tworzą skomplikowany obraz zagrożeń dla środowiska i zdrowia mieszkańców [5].
Sezonowe i meteorologiczne czynniki wpływające na zanieczyszczenia
Kluczowym faktem jest, że najwięcej zanieczyszczeń występuje zimą, szczególnie w okresach niskich temperatur i intensywnego spalania paliw stałych, które są najczęściej używane na terenie Krakowa. W tym czasie odnotowuje się zjawisko skutkujące powstawaniem smogu, będące wynikiem kumulacji szkodliwych substancji w powietrzu [2].
Natomiast w okresie wiosennym i letnim stężenie zanieczyszczeń znacząco maleje, głównie dzięki zmianom w warunkach meteorologicznych, takim jak wyższa temperatura i większa cyrkulacja powietrza. To umożliwia naturalne rozpraszanie pyłów i innych szkodliwych substancji, co jest jednym z głównych powodów spadku poziomów zanieczyszczeń w tych porach roku [4].
Aktualne dane i trendy pomiarowe
Na podstawie danych z początku lutego 2025 roku można zaobserwować, że średnie stężenie PM2.5 w Krakowie wynosiło 17 μg/m³, co stanowi około 68% dopuszczalnej normy europejskiej. Dla PM10 natomiast było to 31 μg/m³, czyli 77% normy [2].
W maju 2025 roku, gdy warunki meteorologiczne były korzystniejsze, poziom tych zanieczyszczeń jeszcze się obniżył – PM2.5 osiągnęło 9 μg/m³, a PM10 16 μg/m³ [3], co potwierdza sezonowe wahania i wpływ warunków atmosferycznych na poziomy szkodliwych substancji.
Pod koniec maja i na początku czerwca 2025 roku można zaobserwować dalszy spadek poziomu zanieczyszczeń do wartości około 5 μg/m³ dla PM2.5 oraz 8 μg/m³ dla PM10, co mieści się znacznie poniżej norm bezpieczeństwa [4].
Główne źródła zanieczyszczeń w Krakowie
Przedstawiając fakty, nie można pominąć głównych źródeł zanieczyszczeń, które są dominujące w Krakowie. Do najważniejszych należą emisje z indywidualnych domów, czyli spalanie paliw stałych w kotłach i kominkach, szczególnie podczas sezonu grzewczego. Są one odpowiedzialne za znaczną część cząstek PM2.5 i PM10 w mieście [2].
Dodatkowo na zanieczyszczenie wpływają emisje z transportu drogowego, przemysłu oraz z działalności infrastrukturalnej. Jednak najbardziej problematyczne pozostaje spalanie paliw stałych w domach, co już od lat jest głównym czynnikiem powstawania smogu w Krakowie [2].
Wpływ warunków atmosferycznych, takich jak bezwietrzna pogoda i niska temperatura, sprzyja kumulacji tych substancji w atmosferze, co pogłębia problem jakości powietrza w sezonie zimowym [1].
Podsumowanie – co faktycznie dominuje?
Analiza dostępnych danych wskazuje, że w Krakowie największym zagrożeniem dla jakości powietrza są cząstki stałe PM2.5 i PM10. W okresach sezonowych, zwłaszcza zimą, ich stężenia przekraczają normy, co wynika głównie z lokalnych źródeł emisji, takich jak ogrzewanie domów paliwami stałymi [2].
Pomimo że w miesiącach letnich poziomy zanieczyszczeń znacznie się obniżają, problem zanieczyszczeń nie został całkowicie wyeliminowany. Wciąż konieczne są działania mające na celu ograniczenie emisji z najbardziej szkodliwych źródeł, zwłaszcza w sezonie grzewczym.
Źródła:
- [1] https://powietrze.gios.gov.pl/pjp/current/station_details/table/400/3/0
- [2] https://krakow.naszemiasto.pl/smog-w-krakowie-jakie-jest-zanieczyszczenie-powietrza-18-02-2025/ar/c15p1-19969649
- [3] https://powietrze.malopolska.pl/aqinfo/informacja-o-jakosci-powietrza-na-dzien-2025-05-31/
- [4] https://krakow.naszemiasto.pl/smog-w-krakowie-jakie-jest-zanieczyszczenie-powietrza-14-05-2025/ar/c15p1-19969649
- [5] https://aqicn.org/city/krakow/pl/
AKG.waw.pl to nowoczesny portal oferujący eksperckie treści z różnych dziedzin życia. Tworzymy wartościowe artykuły, które edukują i inspirują. Artykuły Każdego Gatunku – dla Ciebie, o tym, co ważne.